Se iu demandas en Esperantujo «Ĉu vi ne dormis pro la bruo ĉi-nokte?», tiu surpriziĝas pri la inter si kontraŭaj respondoj de la sendormuloj.
Tio estas la konata problemo pri la "negaj demandoj". La unua lingvo de ĉiu parolanto (mi rememorigas al la afablaj legantoj ke Esperanto estas helpa lingvo) influas. Fakte ni povas resumi la aferon per du respond-kategorioj: la tiel nomata "okcidenta sistemo" kaj la tiel nomata "orienta sistemo". La parolanto de "okcidenta lingvo" (anglo, germano k.t.p.) respondas al nega demando kiel se tiu frazo estus pozitiva, do sendepende de la formo mem. La parolanto de "orienta lingvo" (ruso, japano k.t.p.), male, respondas ekzakte tion, kion la demando enhavas.. do "ne" negas la serton kaj "jes" jesigas la supozon.
Jes... "supozo".
Fakte la kialo... la neceso.. de negaj demandoj estas rilatata al la esprim-ebleco de ĉiu parolanto. Kiam iu demandas «Ĉu vi ne dormis pro la bruo ĉi-nokte?», aŭ supozas ion (ekzemple ĉar tiu vidas vin taŭzita) aŭ asertas nerekte «Mi ne dormis pro la bruo ĉi-nokte... Kaj vi?».
Do estas sensence postuli la forigo, kiel estis petata de kelkaj elstaraj "okcident-stila" parolantoj.
Ĉu eble ankaŭ la "asertaj demandoj" estas forigendaj ĉar ili (ŝajne) ne estas laŭregulaj?
Sergio Pokrovskij verkis tre interesan artikolon pri tiuj temoj.
Mi adresas la leganto al tiu paĝo por studi temon pli profunde: http://lingvakritiko.com/2011/06/26/chu-jes-au-ne/
Tamen... kiel Zamenhof alfrontis la aferon siatempe?
Li uzis ambaŭ sistemojn. Verŝajne Zamenhof pensis ke estas nur afero pri elasteco.
Nu... ĉu eblas interkompreniĝi sen regulo pri negaj demandoj?
Esperanto estas logika kaj planita lingvo sed ne artifika... aivorte ĝi ne estas apriora; fakte ĝi havas ankaŭ naturema evoluo kaj animo.
Do.. ekzistas en naturo lingvo kiu kapablas mastrumi la aferon "anarĥie"?
Jes... la itala lingvo.
Italoj povas respondi laŭ ambaŭ sistemoj kaj ili sukcesas interkompreni!
Do la problemo ne estas en Esperanto sed ekster Esperanto, t.e. la mensorigideco devenanta de la kutimoj de nia denaska lingvo.
Igi "regulo" ĉu okcidenta ĉu orienta sistemo estas klopodo por naciigi Esperanton kaj tio estas malbono.
Bona instruisto pri Esperanto devas sciigi siajn lernantojn pri la ebleco ricevi (aŭ doni) respondon kiu kontraŭas denaskan logikon de la demandinto. La afero povas esti antaŭvidita de la nacieco... tamen la ĉefa punkto estas ke Esperanto estas utila al la menselasteco.
Ne transformu ĝin en ekvacion...
Kvankam lingvo estas aksioma dedukta sistemo, la natura homa logiko estas analogi-ka, kiel trafe komprenis Freŭdo.
Se oni sentas sin maŝine logikema, tiu povus rekte lerni Lojbanon.
